کنترل خشم در کودکان

بلاگ

خشم نیز مانند دیگر احساسات یک حس طبیعی در انسان است. البته بروز همیشگی آن درست نیست. حقیقت این است که خشم بیش از حد می تواند کیفیت زندگی را پایین بیاورد. کودکان نیز مانند بزرگسالان دچار خشم می‌شوند. با این حال کودکان همیشه خشمگین و عصبانی، آسیب های زیادی به خود و اطرافیانشان می زنند.

از این رو روانشناسان به والدین توصیه می کنند خشم در کودکان را با استفاده از بازی درمانی و روش های دیگر روانشناسی حل و فصل کنند. به این صورت کودکان در بزرگسالی به دلیل عدم وجود خشم نهفته در دوران خردسالی، زندگی بهتری را تجربه خواهند کرد.

دلایل متعدد بروز خشم در کودکان

اغلب کودکان به دلایل زیر خشمگین می شوند.

• عدم بهره مندی از مهارت کنترل خشم در مواقع لازم
• احساسات حل نشده در کودک مانند غم از دست دادن یک فرد نزدیک
• ناتوانی در یادگیری مهارت های مختلف
• اوتیسم
• مشاهده دعواها و مشاجره های بین اعضای خانواده
• مشکل در پیدا کردن دوست
• درگیر امتحانات بودن
• قلدری و زورگویی
• بروز احساساتی مانند ترس و اضطراب در کودک
• طرد شدن از گروه همسالان
• ناامیدی و تحمل پایین
• ناتوانی در برخورد مناسب با احساسات
• اوتیسم

کودک پرخاشگر چه نشانه ای دارد؟

خوشبختانه خشم در کودکان نشانه هایی دارد که می توانید از طریق آن ها به پرخاشگری فرزند خود پی ببرید. به طور قطع زمانی که والدین از مشکل فرزند خود مطلع باشند، آن را راحت تر حل می کنند. در ادامه از نشانه های مهمی که می تواند نشانه خشم در کودکان باشد را ذکر می کنیم.

رفتارهای پرخاشگرانه

کودکان خشمگین برای به کرسی نشاندن حرف و خواسته خود، از رفتارهای پرخاشگرانه استفاده می کنند. آنها نمی دانند که این رفتار چقدر منزجر کننده است و حتی در بزرگسالی نیز مشکلات فراوانی را برایشان ایجاد می کند.

متاسفانه والدین نیز اطلاع درستی از علت بروز این دست از رفتارهای فرزند خود ندارند. از این رو با خواسته و نیاز غیر ضروری آن ها موافقت می کنند تا بیش از این خشمگین نباشند. در حالی که این رفتار کاملا اشتباه است. پدر و مادرها در چنین موقعیت هایی باید رفتار کودکان را ریشه یابی کنند تا به بهترین نحو حل شود.

عدم تحمل چالش ها

گاهی کودک به قدری کم تحمل است که حتی بعد از دیدن یک اشتباه در تکالیفش دچار خشم عظیمی می شود. کودکان معمولی در چنین موقعیت هایی رفتارهای مناسبی دارند، برای مثال آن ها بعد از پذیرش مشکل خود برای اصلاح آن تلاش می کنند. اما کودکان خشمگین دفتر مشق خود را پاره می کنند یا حتی وسایل خود را به اطراف می اندازند. این دست از رفتارها نشانه خشم در کودکان است که باید هرچه زودتر کنترل شود.

مشکل در برقراری ارتباط

یکی دیگر از نشانه های کودک خشمگین، عدم برقراری ارتباط درست به خصوص با همسن و سالان است. برای مثال کودکی که خشمگین است دائما با خواهر و برادر خود دعوا می کند. همچنین این دسته از کودکان خود را با همسن و سالان خود مقایسه می کنند و حتی در مواردی هم به طور آشکارا حسادت خود را نشان می دهند.

بروز رفتارهای نابالغانه

زمانی که یک کودک سه ساله ناراحت می شود و خود را به زمین می اندازد، رفتاری طبیعی دارد اما هیچ کس از یک کودک هشت ساله انتظار این رفتار را ندارد. پس اگر زمانی رفتاری نابالغانه و نامناسب با سن کودک را دیدید، باید به خشمگین بودن او پی ببرید.

راهکارهای موثر برای کنترل خشم کودکان

بعد از شناساسی خشم در کودکان باید راهکاری موثر برای مشکل آن ها اندیشید. راهکاری که بتواند به کودک برای حل این مشکل کمک کند.

بهترین راهکارهای رفتار پرخاشگرانه در کودکان موارد زیر است.

کمک گرفتن از مشاور کودک

مشاوره کودک اولین و بهترین راهکاری است که هر والدینی می تواند برای رفع خشم فرزند خود به کار ببرد. یک مشاور، تکنیک های متنوعی را برای کنترل خشم کودک به شما یاد می دهد. همچنین با شناسایی ریشه مشکل کودک به رفع همیشگی این دسته از چالش ها کمک می کند.

قانون عصبانیت در خانه را وضع کنید

بعضی از خانواده ها از قوانین خاصی پیروی می کنند که باعث می شود کودک حتی در زمان عصابنیت هم حد و حدود خود را بداند. برای مثال یک خانواده کوبیدن محکم درب اتاق را رفتاری ناپسند می داند اما در خانواده ای دیگر اینطور نیست. تحقیقات نشان داده مشخص کردن انتظارات و قوانین در خانواده ها باعث می شود کودکان شدت عصبانیت خود را کنترل کنند. برای مثال از قبل با فرزند خود صحبت کنید و به او بگویید انجام هر نوع رفتار فیزیکی، توهین و یا فهش در حین عصبانیت ممنوع است.

دور کردن کودک از موقعیت

یکی از بهترین روش های کنترل خشم کودکان، این است که او را از موقعیت فعلی دور کنید. برای مثال ممکن است با یکی از دوستان یا اقوام همسن و سن سال خود دعوا کرده باشد. در چنین موقعیت هایی باید او را از طرف مقابل دور کنید تا آسیبی به وی نرساند.

با کودک خود همراه نشوید!

حقیقت این است که خشم کودکان در بسیاری از موارد والدین را هم عصبانی می کند. اما این موضوع نباید موجب همراه شدن آن ها با فرزندشان شود. برای مثال اگر عصبانیت کودکتان طولانی شده و دیگر از نظر ذهنی توان مقاومت در برابر این شرایط را ندارید، نباید به تنبیه فیزیکی رو بیاورید.

پیشنهاد ما این است که در این حالت خشم خود را با روش های دیگری مانند سخت گیری نشان دهید. مثلا  فرزندتان را به اتاق خوابش بفرستید و از او بخواهید تا مدتی در آن جا بماند. بعد از آرام شدن جو نیز درباره مشکلات و خشم ایجاد شده صحبت کنید.

در مورد احساسات صحبت کنید

فضایی مناسب در خانه ایجاد کنید تا کودک بدون هیچ واهمه ای درباره احساسات خود صحبت کند. گفت و گو درباره احساسات باعث می شود کودک، رفتارهای خود را بهتر کنترل کند. در چنین موقعیت هایی لازم است شما نیز با فرزند خود همراهی کنید تا او بدون نگرانی از عکس العمل شما درباره احساسات خود صحبت کند.

خودتان یک الگوی خوب برای فرزندتان باشید

یک ضرب المثل قدیمی می گوید کودکان دقیقا همان کسی می شوند که والدینشان هستند! این موضوع هیچ استثنایی ندارد؛ زیرا شما بزرگ ترین الگوی فرزند خود هستید. پس بهتر است از همان خردسالی روش های مقابله با خشم را به کودک خود بیاموزید.

گاهی او را با عواقب رفتار خود مواجه کنید!

یکی از راهکارهای دیگری که می توانید از آن برای کنترل خشم در کودکان استفاده کنید، تنبیه یا تشویق است. برای مثال اگر فرزندتان خشمگین شد و به خوبی توانست خود را کنترل کند او را با روش های گوناگون تشویق کنید. اما اگر بعد از بروز خشم و عصبانیت هیچ کنترلی روی رفتار خود نداشت او را تنبیه کنید. به خاطر داشته باشید منظور ما از تنبیه، برخورد فیزیکی نیست. بلکه باید از طریق شیوه های دیگی مانند دور کردن او از موقعیت، انجام کارهای خانه، تمیز کردن اتاق و غیره این کار را انجام دهید.

بازی درمانی

یک راهکار مناسب دیگر برای کنترل خشم کودکان، بازی درمانی است. این روش یکی از بهترین شیوه های روانشناسی برای حل چالش های کودکان است. خوشبختانه شما می توانید برای رفع خشم و عصبانیت کودک نیز از این راهکار بهره ببرید. در ادامه به معرفی دو بازی مناسب در این زمینه می پردازیم.

حباب بازی

یکی از بهترین بازی‌ ها برای کنترل خشم کودکان 3 تا 5 ساله حباب بازی است. در این بازی، والدین با درست کردن حباب های مختلف تنفس آرام و شمره را به فرزند خود می آموزند. بعد از گذشت چند هفته نیز از او می خواهند در حین عصبانیت حباب های فرضی را در ذهن خود تصور کند و به آرامی نفس بکشد. به این صورت می توانند روی خشم خود مدیریت داشته باشد.

ترکاندن بادکنک

بازی دیگری که می توانید برای کنترل خشم کودکان استفاده کنید، ترکاندن بادکنک است. در این بازی از فرزند خود بخواهید در حین عصبانیت، خشم خود را با ترکاندن بادکنک ها نشان دهد. به این صورت علاوه بر بازی و تفریح سرگرم کننده، هیچ آسیبی به اطرافیان خود نمی رساند.

سخن آخر

به خاطر داشته باشید کودکان هم مانند بزرگسالان حق خشمگین شدن دارند. آن ها نیز می توانند در برابر اتفاقات گوناگونی که تجربه می کنند عصبانی شوند. با این حال باید از همان کودکی کنترل خشم و عصبانیت را به آن ها یاد داد تا در بزرگسالی به فردی عصبی تبدیل نشوند.