روانشناسی زرد چیست؟ چرا باید از آن دوری کرد؟

بلاگ

در سال های اخیر توجه افراد به مقوله روانشناسی بیشتر شده است و تعداد افرادی که برای مشاوره فردی و در میان گذاشتن مشکلات خود با مشاور یا روانشناس صحبت می کنند رو به افزایش است. اینجاست که باید فرق اصالت را از جو و تبلیغات بدانیم. روانشناسی زرد هم اصطلاح وسیعی دارد که شامل مفاهیم و تئوری هایی در مورد رفتار و زندگی ذهنی بشر است که مدعی بر مبنای علم روانشناسی است. ولی در واقع، روانشناسی زرد و روانشناسی علمی کاملا از هم جداست.

روانشناسی زرد چیست؟

در روانشناسی زرد اغلب به پیشنهاد راه حل های سریع برای مشکلات مهم و دشوار ختم می شود. اصولا این روش ها از سمت پژوهش ها و جامعه علمی مورد تایید قرار نمی گیرد، اما از سوی آدم های عادی مورد توجه قرار گرفته است. افرادی که به دنبال حس و حال خوب هستند، برای رسیدن به این هدف از رواشناسی زرد استقبال می کنند.

روانشناسی زرد در ایران هم رواج پیدا کرده است و حتما شما هم با این نوع از کلاس ها و کتاب ها رو به رو شده اید که برای مشکلات پیچیده راهکارهایی سریع ارائه می دهند. اگر بخواهیم مثال های دقیق تری بزنیم باید به آزمون های شخصیت شناسی اشاره کنیم، آزمون های که اکثر آنها بنیاد علمی ندارد و با چهار پرسش خنده دار و بی معنی به شما می گوید که چه شخصیتی دارید! این ها از روانشناسی زرد هستند. در صورت داشتن هر مشکلی به جای افتادن در دام روانشناسی زرد می توانید در کلینیک کارگاه های روانشناسی عمومی شرکت نمایید تا مشکلاتتان به صورت ریشه یابی نمایید.

تاریخچه روانشناسی زرد

اولین بار روانشناسی زرد در قرن هفدهم در میان مردم رواج یافت. در آن زمان افرادی مانند جان لاک و دکارت موضوعاتی را مطرح کردند که در حال حاضر از آن ها به عنوان تئوری های روانشناسی یاد می شود. علاوه بر آن، کتاب تفسیر خواب فروید، کتاب فرار از ازادیِ اریک فروم هم، موجبِ علاقه مردم به روانشناسی زرد شد. کتاب فرار از ازادی اولین کتابی است که به طور مستقیم در آن درباره موضوعاتی مانند یوگا و مذاهب شرقی صحبت شده بود. بعد از انتشار این دسته از کتاب ها و علاقه ای که مردم نسبت به آن ها نشان دادند، افراد دیگری کتاب های جدیدی را متنشر کردند و به همین منوال روانشناسی زرد بیش از پیش در سطح دنیا رواج یافت. برای مثال یکی از کتاب های زردی که درباره روابط عاشقانه منتشر شده، مردان مریخی و زنان ونوسی است. این کتاب در زمان خود به قدری معروف شد که حتی بسیاری از زوج ها به جای استفاده از خدماتی مانند مشاوره طلاق یا حتی مشاوره قبل از ازدواج، موضوعات مطرح شده در آن را مورد توجه قرار می دادند. این درحالی است که موضوعات این کتاب برای حل مشکل بسیاری از زوج ها مناسب نبود.

تفاوت روانشناسی زرد با روانشناسی واقعی در چیست؟

خودتان از پس انجام هرکاری بر می آیید

روانشناسی زرد به مردم می گوید، خودتان توان حل کردن تمامی مشکلات را دارید! درواقع با این کار تمام عوامل بیرونی را نادیده می گیرند و موفقیت را منوط به عملکرد شخصی یک فرد می دانند. در حالی که این موضوع اشتباه است. عوامل محیطی و شرایطی که در آن بزرگ شده اید در میزان موفقیت شما بسیار تاثیرگذار است. برای مثال کودکی که در یک خانواده ثروت مند رشد یافته از نظر عقاید و آموزه ها با کودکی که در خانواده فقیر رشد یافته، متفاوت است. از طرفی هم تمامی مشکلات با تلاش شخصی حل نمی شوند. برای مثال فردی که افسردگی شدید دارد باید از کمک یک روانشناس استفاده کند زیرا به تنهایی از پس حل کردن مشکل خود بر نمی اید.

نتایج بزرگ در زمانی کوتاه!

واقعا خواستن مساوی توانستن نیست! قرار نیست با یکبار تلاش موفقیتی بزرگ حاصل شود و شما به فردی موفق تبدیل شود. موفقیت های یک شبه تنها مختص همان کتاب های روانشناسی زرد است و در دنیا واقعی جایی ندارد.

رویا بافی

امید و خوشبینی رفتاری بسیار سودمند هستند که حتی در روانشناسی علمی هم از آن ها استفاده می شود. اما این دو ویژگی نیز، یک سطح و استانداردی خاص دارند. خوش بینی کاذب، افراد را از تلاش و کوشش باز می دارد و آن ها را به سمت رفتارهای منفعلانه سوق می دهد. اما روانشناسی زرد تنها در حال یاددادن امید واهی و رویافروشی به مردم است.

معایب اصلی روانشناسی زرد چیست؟

مهم ترین معایب روانشناسی زرد شامل موارد زیر است:

• نشر از منابع غیر علمی
  بر خلاف روانشناسان معتبر که مطالب کتاب های خود را طبق آخرین خبرها و تحقیقات علمی تالیف می کنند، روانشناسان زرد بدون توجه به آخرین اطلاعات علمی و تنها با نگاهی سطحی نگر کتاب های خود را تالیف می کنند. آن ها در کتاب های خود مثبت اندیشی بدون حساب و کتاب را نشر می دهند و تنها هدفشان کسب سود و درآمد است. با همه این توضیحات باید متوجه شده باشید که کتاب های روانشناسی زرد تنها با مطالب غیرعلمی، پر شده اند.
• دور کردن افراد از درمان های واقعی
  بسیاری از مشکلات جوامع از طریق روانشناسی زرد حل نمی شود و تنها راهکار رفع آن ها استفاده از خدمات روانشناسی علمی است. اما این موضوع در کتاب های زرد در نظر گرفته نشده است و مردم را کاملا گمراه می کنند. برای مثال هیچ کجای این کتاب ها ننوشته که در کنار استفاده از محتویات کتاب به روانشناس متخصص در این زمینه هم مراجعه کنید! این مسئله به سادگی می تواند مردم را از مشاوران آگاه و معتبر دور کند.
• دارونمای موقت
  دارونما، به داروهایی گفته می شود که برای آزمایش های خاصی از آن استفاده می کنند و هیچ اثری بر بدن انسان ندارد. کتاب های روانشناسی زرد هم همنینطور هستند. تنها از نظر ظاهری شبیه به دارو هستند، اما در اصل تاثیری بر زندگی افراد ندارند!
• تضاد برانگیزی
  محتوای کتاب های زرد روانشناسی مطابق با آداب و رسوم منطقه خاصی تالیف شده اند. برای مثال کتابی که توسط یک نویسنده آمریکایی تدوین شده تنها با فرهنگ و اعتقادات مردم آمریکا همخوانی دارد و هیچ کاربری برای مردم خاورمیانه ندارد. در واقع می توان گفت مطالب منتشر شده در کتاب های روانشناسی زرد، ضد فرهنگ و اموخته های مردم مختلف دنیا است. این موضوع می تواند باور و اعتقادات درست مردم را تغییر دهد.
• سود محوری
  متاسفانه برخلاف آنچه که مردم تصور می کنند، بسیاری از محتویات دوره های روانشناسی زرد تنها با هدف برای کسب سود و درآمد بیشتر تدیون شده اند.
• گمراه کننده
  مطالبی که در کتاب های روانشناسی زرد وجود دارد، مطابق با علم روز دنیا نیستند و تقریبا منسوخ شده اند. این موضوع باعث می شود افراد از مسیر اصلی گمراه شوند و تا مدت ها در مسیر کاملا اشتباه قدم بردارند.

انواع روانشناسی زرد

• شبکه های اجتماعی و وبسایت ها

از آنجایی که با وجود شبکه ها اجتماعی، کسب شهرت و محبوبیت در میان مردن بسیار راحت تر از گذشته است، شبکه های اجتماعی منبعی برای انواع روانشناسی زرد تبدیل شده اند. بسیاری از افراد با تولید محتوا، کاربران مختلف را به خود جذب می کنند و مطالب روانشناسی زرد را با قیمت های هنگفت به آن ها می فروشند.

• کتاب های خودآموز

کتاب ها قدیمی ترین نوع روانشناسی زرد هستند. درواقع این نوع از روانشناسی برای اولین بار در کتاب ها مطرح شد. کتاب های روانشناسی زرد رویکرد درست علمی ندارند.

• برنامه های رادیویی و تلویزیونی

در بعضی از موارد کارشناس یک برنامه تلویزیونی، علم تخصصی ندارد و تنها آموزه های روانشناسی زرد را در اختیار مردم قرار می دهد.

• پکیج های آموزشی

نوع دیگری از روانشناسی زرد، پکیج ها هستند که در چند سال اخیر بسیار رواج داشته اند. به صورت کلی در این پکیج ها به مردم رویا فروشی می کنند و تنها مانند مسکن، آن ها را امیداور می کنند که به راحتی و بدون هیچ سختی زندگی شان تغییر می کند.

چگونه روانشناسی زرد را تشخیص دهیم؟

در روانشناسی زرد اغلب نظریه ها ثابت هستند. به این صورت است که اگر سخنرانی ها و موضوعات چند سال قبل آنها را با صحبت های امروزشان مقایسه کنید متوجه خواهید شد که حرف جدیدی ندارند و تغییراتی در صحبت آنها نخواهید دید. در اصل این روانشناس ها حرف های ساده که هر کسی ممکن است آن را بداند را می زنند و فقط با هدف کسب درآمد بیشتر روش جدیدتری را اتخاد می کنند. در حالی که روانشناسی علمی دیدگاه های جدیدی از شگفتی های بشر را نشان می دهد و روش های جدیدی را برای تشخیص و درمان و ارزیابی بیماری ها ارائه می دهد.

علم روانشناسی بر این اساس است که از طریق روش های علمی رفتار و فرایندهای ذهنی انسان ها را بررسی می کند و آنها را به بهترین پاسخ راهنمایی می کند. این روند زمان بر است و این تفاوت اصلی روانشناسی علمی و روانشناسی زرد است. در روانشناسی زرد بر خلاف رواشناسی علمی راه های ساده را پیشنهاد می دهند و رمز موفقیت خود را همین می دانند.

در حال حاضر این نوع از محتواها به علت استفاده روز افزون از شبکه های اجتماعی در حال افزایش است و افرادی که تحصیلات علمی و آکادمیک ندارند و با دیدن ویدیوها و متن های جذاب و اغوا کننده در حوزه احساسات و عواطف به خودشان اجازه ورود به روانشناسی را می دهند.

چگونه از روانشناسی زرد دوری کنیم؟

اگر شما هم قصد دارید از روانشناسی زرد دوری کنید این نکته را در نظر بگیرید که باید کلی کتاب های روانشناسی بخوانید. اما گاهی اوقات این کتاب ها دا دلیل نداشتن پشتوانه علمی در طبقه بندی روانشناسی زرد قرار می گیرند. به همین خاطر ما به شما پیشنهاد می کنیم که در کنار مطالعه این کتاب ها حتما با یک روانشناس خبره مشورت بگیرید.

همچنین باید بدانید که در مشکلات روانشناسی زرد اصولا توصیه های کلی برای همه وجود دارد. که چنین موضوعی کاملا اشتباه است چرا که هر شخصی داستان و مشکلات خاص خود را دارند به همین خاطر با یک نسخه نمی توان مشکل همه افراد را برطرف کرد. مثلا در حوزه خانواده به جای توصیه‌های کلی بهتر است افراد به مشاوره خانواده مراجعه کنند و توصیه‌های تخصصی دریافت نمایند.

نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد این است که به هیچ عنوان نباید بی منطق هر حرفی را بپذیرید و سعی کنید برای هر حرفی ریشه علمی و منطقی پیدا کنید. زوجی که دچار مشکلات در ارتباطشان هستند می‌توانند به جای یاری جستن از کتاب های زرد روانشاسی به متخصصان حوزه زوج درمانی مراجعه کنند.

دو توصیه مهم درمورد روانشناسی زرد

این موضوع را در نظر داشته باشید که خودشناسی کاری بسیار پسندیده است. در این بین شاید مجبور باشید کتاب هایی در زمینه افکار مثبت که اغلب از نوع روانشناسی زرد هستند هم مطالعه کنید. متاسفانه بسیاری از افراد به دلیل ناآگاهی خود تحت تاثیر این کتاب ها قرار می گیرند و از روش های غیراصولی موجود در آن ها برای حل مشکلات خود استفاده می کنند. برای مثال افرادی که از بیماری رنج می برند، به جای مراجعه به پزشکی حاذق از روش های درمانی که در این کتاب ها موجود است، بهره می برند! به همین دلیل قبل از مطالعه هر کتاب زردی دو نکته مهم را در نظر داشته باشید.

محتوای کتاب ها را با معیارهای علمی بسنجید

اگر زمانی تصمیم گرفتید از مطالب عنوان شده در کتاب های زرد استفاده کنید، باید تمامی محتوای آن را با معیارهای علمی موجود بسنجید. این که بخواهید از این مطالب استفاده کنید، اشتباه نیست اما پیروی کورکورانه و بدون سنجش علمی موضوعات، شما را به بیراهه می کشاند. برای مثال اگر از افسردگی رنج می برید، ابتدا باید از کمک یک مشاور مناسب استفاده کنید و سپس به دنبال مطالب کتاب های زرد بروید.

مشورت با روانشناسان

بهتر است قبل از استفاده از مطالب کتاب های روانشناسی، با مشاوران حاذق مشورت کنید. فراموش نکنید، مهم ترین ضعف کتاب های زرد این است که برای زندگی همه افراد تنها یک راهکار ارائه می دهد. درحالی که مشکلات افراد گوناگون با یکدیگر متفاوت است. برای مثال یک کودک برای حل مشکل خود به مشاوره کودک نیاز دارد و راهکارهای اجرایی برای افراد بزرگسال با خردسالان متفاوت است. اما هیچ یک از این موارد در کتاب های روانشناسی زرد در نظر گرفته نشده است. شاید مطالب عنوان شده در این کتاب ها برای حل بعضی مسائل هم مناسب باشد، اما آیا مشکل شما جزو این مسائل است؟ برای پاسخ به این سوال باید از یک روانشناس علمی کمک بگیرید.

چرا مردم به روانشناسی زرد تمایل دارد؟

روانشناسی زرد راحت طلب است. این نوع از روانشناسی دنیا را مانند یک مدینه فاضله نشان می دهد و به انسان ها وعده می دهد که به آسانی و بدون هیچ تلاشی به هدف خود دست می یابند. علم روانشناسی روز معتقد است هیچ موفقیتی بدون تلاش حاصل نمی شود، در حالی که در منابع روانشناسی زرد هیچ صحبتی از تلاش و کوشش نشده است. از ان گذشته هر هدفی مناسب همه مردم نیست. شاید یک نفر استعداد ذاتی برای پزشکی داشته باشد، اما فرد دیگری ذاتا هنرمند باشد. اما روانشناسی زرد می گویند همه انسان ها توان انجام هرکاری را دارند. در صورتی که اصلا اینطور نیست. اما از انجا که واقعیت را از مردن پنهان می کند و تنها با رویا فروشی کاربران مختلف را به خود جذب می کنند، مردم علاقه بیشتری به آن دارند.

روانشناسی زرد چه آسیبی به مردم وارد می کند؟

رویا فروشی مردم را از واقعیت ها دور می کند. آن ها را در افکاری پوچ و تمام نشدنی غرق می کند و افراد را از تلاش و کوشش واقعی برای رسیدن به موفقیت های مختلف باز می دارد. روانشناسی زرد، عقایدی نادرست را در انسان پرورش می دهد، و وقتی فرد با واقعیت ها روبرو می شود توان مقابله با آن را ندارد. بیشتر افرادی که به سراغ مطالب روانشناسی زرد می روند، به دلیل ناامیدی از راهکارها منابع مختلف، از زندگی ناامید و به فردی افسرده تبدیل می شوند.

روانشناسی زرد در ایران رواج زیادی پیدا کرده است و روز به روز به مخاطبان آن افزوده می شود. امروزه که مردم به دنبال سریع ترین راهکارها برای حل مشکل شان هستند روانشناسی زرد محبوبیت زیادی پیدا کرده است. اصولا برای حل هر مسئله ای نیازمند رجوع به متخصص و راهکارهای درمانی دارد. بنابراین روانشناسی زرد نمی تواند پاسخگو باشد. شما هم اگر به دنبال راهکار قطعی برای مشکلات خود هستید می توانید با مشاوران و روانشناس های علمی در میان بگذارید.