تفاوت بین روانشناسی و روان پزشکی
تفاوت بین روانشناسی و روان پزشکی: بارها شده که شنیده‌ایم کلمات روانشناسی و روانپزشکی به جای هم استفاده شده‌اند این نشان می‌دهد خیلی‌ها هنوز درک درستی از معنای این کلمات ندارند. اگر ندانیم روانشناس چه کار می‌کند و روانپزشک تخصصش چیست، نمی‌توانیم ببن آنها انتخاب کنیم و این می‌تواند به وقت، پول و روان ما آسیب وارد کند.
وقتی برای مشکل‌های حادی که نیاز به قرص دارند به روانشناس مراجعه می‌کنیم، احتمال نتیجه گرفتن کم می‌شود و این طرز فکر شکل می‌گیرد که روانشناسی به درد نمی‌‌خورد. یا اگر برای مسائل ساده به قرص‌ها رو بیاوریم ممکن است جایگاه روانپزشک را زیر سؤال ببریم. هرچند درمانگر خوب فرقی نمی‌کند روانشناس باشد یا روانپزشک پس از تشخیص مشکل، اگر احساس کند تخصص مورد نیاز را ندارد شما را به همکارانش ارجاع می‌دهد اما وقفه‌ای که در روند درمان می‌افتد طولانی می‌شود.
در این مقاله سعی شده تفاوت بین این دو تخصص را برای شما روشن کنیم و در این راه توضیح مختصری به هر کدامشان هم اختصاص داده‌ایم و به شباهت‌هایشان هم برای درک بهتر موضوع پرداخته‌ایم.
روان شناسی چیست؟
روانشناسی مطالعه علمی ذهن و رفتار است. تلاشی است برای فهمیدن علل رفتار انسان‌ها و طرز تفکرشان که جنبه های مختلف شناخت، عواطف، ادراک و انگیزه را در آدم بررسی می کند.
روانشناسان نحوه‌ی تفکر، احساس و رفتار افراد را به صورت فردی و گروهی مورد مطالعه قرار می‌دهند. روانشناسی نقش مهمی در درک ما از پیچیدگی های طبیعت انسان، سلامت روان و روابط بین‌فردی ایفا می‌کند . برخی از روانشناسان به درک فرآیندهای اساسی مانند ادراک و حافظه تمرکز می کنند، در حالی که برخی دیگر موضوعات پیچیده تری مانند هوش، زبان و آگاهی را مطالعه می کنند.
برخی از روانشناسان کلینیک روانشناسی در محیط های بالینی کار می کنند، جایی که به افراد کمک می کنند بر مشکلات سلامت روانی مانند افسردگی، اضطراب و اعتیاد غلبه کنند. برخی دیگر در محیط‌های تحقیقاتی کار می‌کنند، جایی که آزمایش‌ها و تجزیه و تحلیل داده‌ها را برای درک بهتر پیچیدگی‌های رفتار انسان و فرآیندهای ذهنی انجام می‌دهند. روانشناسی تلاش می‌کند درک بهتری از رفتارمان داشته باشیم تا بهتر زندگی کنیم و استعداد‌های بالقوه‌ی خودمان را شکوفا کنیم.
روش روانشناسان چیست؟
چگونه می توانیم چیزی به پیچیدگی ذهن را مطالعه کنیم؟ حوزه‌هایی که روانشناسان به آنها علاقه دارند به طورعینی قابل اندازه‌گیری نیستند. آنها مفاهیم ناملموسی مانند افکار، احساسات، خاطرات و ادراکات انسان هستند. همانطور که یک روانشناس نمی تواند ذهن شما را ببیند، یک فیزیکدان نیز نمی تواند اتم ها را ببیند. فیزیکدان بر اساس یک اصل از پیش تعیین شده و یک فرضیه رفتار ماده را پیش بینی و با آزمایش‌های مختلف فرضیه خودشان را اصلاح می‌کنند.
طور مشابه، روانشناس از رفتار به عنوان سرنخی برای عملکرد ذهن استفاده می کند. درست مانند یک فیزیکدان، نظریه پردازی می‌کند و فرضیه می‌سازد، فرضیه‌ها را آزمایش می‌کند و یافته ها را با آمار و تکنیک‌هایی تجزیه و تحلیل می کند تا بتواند به بهترین نتیجه برسد و از رفتار به عنوان شاخصی برای عملکرد ذهن استفاده کند. این مسیر در روانشناسی به رویکرهای مختلفی ختم شده از جمله روان‌کاوی، روانشناسی شناختی رفتاری، روانشناسی رفتاری، گشتالت، اگزیستنسیال و … که تعریف هرکدام از این رویکردها خودش به چندین کتاب نیاز دارد. درنهایت می‌شود گفت هدف همه‌ی روانشناسان با وجود اختلاف‌های نظری‌ای که دارند بهبود سطح کیفیت زندگی است.
روانپزشکی چیست؟
روانپزشکان پزشکانی هستند که آموزش های تخصصی را در زمینه تشخیص و درمان اختلالات روانی گذرانده اند.روانپزشکان آموزش پزشکی حرفهای می‌بینند که به آنها امکان تجویز دارو را می دهد روانشناسان عمدتاً مشاوره و پشتیبانی غیرپزشکی ارائه می‌دهند.
روانپزشکی حوزه وسیعی است که بخش‌های مختلفی از سلامت روان را در بر می گیرد. برخی از روانپزشکان بر روی اختلالات خاص مانند افسردگی، اضطراب یا اسکیزوفرنی تمرکز می کنند، در حالی که برخی دیگر با افرادی کار می کنند که دارای شرایط روانی ناپایدار یا شرایط پزشکی پیچیده‌ای هستند که بر سلامت روان آنها تأثیر گذاشته. روانپزشکان همچنین ممکن است با افرادی که مشکلات عاطفی یا رفتاری را در اثر وضعیتی پزشکی مانند بیماری آلزایمر یا آسیب مغزی تروماتیک تجربه می کنند، کار کنند.
مطالعه بیشتر: مشاوره استرس و راه کاهش آن
روش کار روانپزشک چگونه است؟
وقتی با روانپزشک قرار ملاقات می گذارید، ابتدا در مورد علائم روحی و جسمی شما می پرسند. این ممکن است شامل معاینه فیزیکی، تست های آزمایشگاهی ویا ارزیابی روانشناختی باشد. به عنوان بخشی از این فرآیند، آنها به راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) مراجعه می‌کنند تا مشخص کنند که چه بیماری روانی ممکن است داشته باشید. این راهنما توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است.
روانپزشکان از روش های درمانی مختلفی برای کمک به افراد مبتلا به بیماری های روانی استفاده می کنند. این‌ها ممکن است شامل تجویز دارو مثل داروهای ضد افسردگی، ضد روان پریشی، تثبیت کننده‌های خلق و خو، خواب‌آور یا سایر داروهایی را که می توانند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کنند. یا روان درمانی، الکتروشوک درمانی (ECT) و تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) و انواع دیگر درمان های تحریک مغز باشد. آنها همچنین با سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی مانند روانشناسان، مددکاران اجتماعی و کاردرمانگران همکاری می‌کنند تا بتوانند بهترین خدمات را به بیماران در حوزه‌ی سلامت روان ارائه کنند.
مطالعه بیشتر: درمان اختلال یادگیری کودکان
شباهت‌های بین روانشناسی و روان پزشکی
از آن‌جایی که هر دو گروه روانشناسان و روانپزشکان هدف مشترکی دارند که آن بهبود شرایط روانی و افزایش عملکرد شخصی است قطعاً شباهت‌های زیادی هم دارند:
روانشناسی و روانپزشکی هر دو شامل مطالعه‌ی ذهن، عواطف و رفتار، با استفاده از روش های مختلف تحقیق و تکنیک‌های ارزیابی است.
هر دو حرفه به افرادی نیاز دارند که در دانش نظری و مهارت‌های عملی متخصص باشند.
همکاری بین روانشناسان و روانپزشکان بسیار رایج است، زیرا هدف آنها یکسان است: ارائه‌ی بهترین روش به منظور سلامت روان افراد.
هر دو رویکرد حالت مشارکتی‌ای دارند که اغلب منجر به همکاری با سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی مانند مددکاران اجتماعی، پرستاران و کاردرمانگران می‌شود. این مدل بین‌رشته‌ای تضمین می‌کند که بیماران مراقبت‌های جامعی را دریافت می‌کنند که به تمام جنبه‌های سلامت روانی آنها می‌پردازد.
هر دو روش از شیوه‌ی بیمارمحوراستفاده می‌کنند. به این معنا که هر دو زمینهی مراقبتی، بیمار را در اولویت قرار می دهند و به نیازها و اهداف فردی هر بیمار به صورت اختصاصی تمرکز می کنند. آنها برای ایجاد برنامه‌های درمانی که با توجه به تاریخچه پزشکی، شیوه زندگی، شرایط محیطی و سایر عواملی که ممکن است بر سلامت روان آنها تأثیر بگذارد، رویکرد متناسب با نیازهای منحصر به فرد هر فرد را انتخاب می‌کنند.
تفاوت بین روش روانشناس با روانپزشک
روانشناسی و روانپزشکی با تمام شباهت‌هایی که دارند به دلیل تفاوت در متد و شیوه‌ی کارشان بسیار باهم متفاوتند. آگاهی از این تفاوت‌ها می‌تواند دید ما را نسبت به هرکدامشان واضح کند تا برای بهبود شرایط روانی خودمان تصمیمی درست و متناسب با اوضاع شخصی‌مان بگیریم. در ادامه به بررسی مهمترین تفاوت‌های این دو رویکرد به سلامت روان می‌پردازیم:
زمینهی تخصص
روانپزشکان پزشکانی هستند که در تشخیص و درمان بیماری های روانی تخصص دارند. آنها از دانش خود در مورد مغز، زیست شناسی و فارماکولوژی(دارو شناسی) برای ارائه‌ی مداخلات پزشکی مانند تجویز دارو، روان درمانی و شوک درمانی استفاده می کنند. این درحالی است که روانشناسان تا این اندازه اطلاعات پزشکی از بخش‌های محتلف بدن ندارند و بیشتر براساس نظریه‌هایsubjective (ذهنی) درمان می‌کنند.
شیوه‌ی تشخیص گذاری
یکی دیگر از تفاوت های روانشناسی و روانپزشکی، رویکرد آنها به شیوه‌ی تشخیص گذاری بیماران است. روانشناسان معمولاً از آزمون‌ها و ارزیابی‌های روانشناختی استاندارد مثل MMPI ،Bender-Gestalt و رورشاخ برای ارزیابی بیماران و تشخیص شرایط سلامت روان استفاده می‌کنند و در بعضی رویکردها مثل روان‌کاوی درمانگر صرفاً با گفت‌وگو و تحلیل و ارزیابی دقیق حرفهای بیمار به تشخیص می‌رسد. از سوی دیگر، روانپزشکان از ترکیبی از مصاحبه های تشخیصی، تست های روانشناختی و ارزیابی‌های پزشکی برای تشخیص شرایط سلامت روان و تهیه یک برنامه درمانی استفاده می کنند.
ریشه یابی و رویکرد درمانی
روانپزشکان علت بیشتر اختلالات روانی را نقص در عملکرد مغز می‌دانند و آن را بیشتر عارضه‌ای جسمانی در نظر می‌گیرند ولی روانشناسان عوامل متعددی را مثل تربیت، فرهنگ، تروماها، محیط و … در شکل‌گیری بیماری دخیل می‌دانند. همین تفاوت در نگاه به مشکلات روانی شیوه‌های مختلف درمانی را به همراه داشته. روانشناسان معمولاً از گفتار درمانی برای کمک به بیماران استفاده می کنند. از سوی دیگر، روانپزشکان ممکن است از ترکیبی از گفتار درمانی، دارو و شوک الکتریکی برای درمان احتلالات روان استفاده کنند
محیط کار
روانشناسان و روانپزشکان نیز حوزه‌های کاری متفاوتی دارند. روانشناسان ممکن است در محیط‌های مختلفی از جمله مطب خصوصی، مدارس، موسسات تحقیقاتی و سازمان‌های دولتی کار کنند. از سوی دیگر، روانپزشکان عمدتاً در محیط‌های بالینی مانند بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مطب‌های خصوصی کار مشغول به کارند.
مسیر متخصص شدن:
یکی از تفاوت های اصلی روانشناسی و روانپزشکی، آموزش مورد نیاز برای تبدیل شدن به یک متخصص در هرکدام از این زمینه‌ها است. روانشناسان معمولاً بعد از گرفت مدرک ارشد و یا دکتری روانشناسی و اخذ جواز می‌توانند شروع به مراجع دیدن بکنند که تقریباً 5-7 سال طول می کشد. از طرف دیگر، روانپزشکان پزشکانی هستند که دوره پزشکی و رزیدنتی تخصصی روانپزشکی را گذرانده‌اند که در مجموع 7 تا 8 سال طول می کشد.
مطالعه بیشتر: مشاوره طلاق
