اختلال لجبازی و نافرمانی چیست و چگونه درمانش کنیم؟

بلاگ

شاید در اطرافیانتان به افرادی برخورده باشید که مدام در حال جبهه گرفتن در مقابل دیگران هستند و به خاطر رفتار خشونت‌آمیز خود، دیگران را مقصر می‌دانند و دارای خلقی عصبی و تحریک پذیر و مجادله جو می‌باشند. این افراد مبتلا به اختلالی به نام اختلال لجبازی و نافرمانی هستند که اختلالاتی روانی مانند استرس و افسردگی را هم به همراه دارد. اختلال لجبازی بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می‌شود. ممکن است این اختلال در بعضی از کودکان، زیر سنین مدرسه دیده شود که قسمتی از این اختلال طبیعی است زیرا براساس فرهنگ، شرایط خانوادگی و شرایط کشوری که در آن زندگی می‌کنند متفاوت است.

اختلال لجبازی و نافرمانی چیست؟

این دسته از اختلالات در پسربچه‌ها شایع تر از دختربچه‌ها می‌باشد. معمولا اولین بار اختلال‌های لجبازی در سنین کودکی قبل از مدرسه رفتن در بعضی از افراد دیده می‌شود و در بزرگسالان بروز این اختلال بسیار نادر است.

بروز این اختلال از 8 سالگی شروع می‌شود و تا 17 سالگی ادامه دارد، و اگر از 17 سالگی این اختلال ادامه پیدا کند به مرحله اختلال ضد اجتماعی می‌رسد.

این افراد از هوش بسیار خوبی برخوردار هستند اما نمی‌توانند تمرکز کافی بر روی درس خود داشته باشند، چون دائما در حال ایجاد سر و صدا و اذیت کردن اطرافیان و همچنین تحریک کردن مراجع قدرت مانند: معلم، ناظم، پدر، مادر و… می‌شوند.که این رفتار پرخاشگرانه و عصبی باعث منزوی شدن آن‌ها می‌شود.

مهم‌ترین مسئله که در اینجا حائز اهمیت می‌باشد این است که هر عصبانیت و پرخاشگری دلالت بر اختلال نافرمانی و لجبازی ندارد بلکه باید درجه شدت خشم و درجه شدت رفتار لجبازی زیاد باشد که بیانگر این است، فرد به اختلال لجبازی مبتلا است.

بسیاری  از کودکان و نوجوانان که مبتلا به اختلال لجبازی هستند علاوه بر این اختلال به اختلالات خلقی از جمله: استرس و افسردگی هم مبتلا می‌باشند که علاوه بر درمان اختلال لجبازی به درمان افسردگی و استرس هم باید توجه شود.

مشخصات اختلال لجبازی و نافرمانی

نکته‌ای که قبل از گفتن مشخصات باید به آن اشاره کنیم این است که، طبق نظریه کارشناسان اگر یک کودک در عرض 6 ماه چهار مورد از این مشخصات که در زیر نام برده‌ایم داشته باشد، پس از تایید کارشناس این فرد مبتلا به اختلال لجبازی و نافرمانی یا (ODD) می‌باشد.

• خلق خشمگین و تحریک پذیر: این افراد به راحتی از کوره درمی‌روند و عصبانی می‌‌شوند و به آسانی دلخور و زود رنج هستند.
• دارای رفتار جروبحث و مقابله‌ای: غالبا با مراجع قدرت جروبحث می‌کنند مانند: معلم، ناظم، پدر، مادر و… با افرادی که می‌خواهند مرز تعیین کنند همیشه درحال جنگیدن هستند.
• کینه توزی: کینه‌توزی و تلافی جویانه بودن رفتار این افراد باعث می‌شود رفتار کینه توزانه از خود بروز دهند و به طرف مقابل خود بدون هیچ دلیلی ضربه وارد کنند.
• ناراحت کردن عمدی: غالبا به طور عمدی دیگران را ناراحت می‌کنند.
• آگاهی نداشتن: مشکل اصلی این افراد این است که آگاهی ندارند و احساس می‌کنند حق با آن‌هاست.
• سرزنش کردن دیگران: برای رفتار پرخاشگرانه خود دیگران را سرزنش می‌کنند و احساس‌شان این است که کسی دیگر مقصر رفتار پرخاشگرانه این افراد می‌باشد.

شدت لجبازی و اختلال نافرمانی می‌تواند در چند درجه تقسیم بندی شود:

• خفیف: بیشتر رفتار این افراد در خانه مشاهده می‌شود.
• متوسط: رفتار فرد در خانه، مدرسه و هنگام بازی‌کردن با همسالان خود.
• شدید: در این مورد، در همه‌ محیط‌‌ها رفتار پرخاشگرانه خود را به دنبال دارد.

عامل‌های اختلال نافرمانی

• محیطی که فرد در آن رشد کرده است.
• مشکلات خانوادگی
• ژنتیکی:بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال لجبازی، مبتلا به اختلالات روانی دیگری شامل: افسردگی، استرس و پیش فعالی هستند که درمان استرس و افسردگی و پیش فعالی به بهبود اختلال لجبازی یا (ODD) کمک زیادی می‌کند و در صورت نادیده گرفتن این اختلالات درمان فرد دشوارتر می‌شود.برای تشخیص این اختلال و دیگر اختلالاتی که ممکن است فرد به همراه داشته باشد بهترین کار این است که، به روان پزشک یا روان شناس مراجعه کند تا رفتارهای او مورد نقد و بررسی کارشناسان قرار بگیرد.

روش‌های درمان اختلال لجبازی

درمان به دو روش صورت می‌گیرد:

• آموزش به والدین

در این مرحله از درمان مهارت‌های‌ والد به کودک آموزش داده می‌شود که رفتارهای مثبت فرزند خود را، تشویق و تقویت و رفتارهای منفی را گوشزد کنند.

• آموزش به کودک

در این مورد باید روان درمانی صورت گیرد، به نحوی که شروع به کاهش توجه به مقابله جویانه شود. و همچنین تشویق کارهای مثبت و تقویت آن‌ها در فرد و تنبیه کارهای منفی در چارچوب تعیین شده مانند: گوشزد کردن نه تنبیه فیزیکی.

• درمان دارویی

درمان دارویی کمتر و نزدیک به صفر صورت می‌گیرد مگر اینکه کودک خیلی بیشتر از چارچوب رفتار کند.

چنانچه فردی در خانواده یا اطرافیان شما به اختلال لجبازی و نافرمانی مقابله جویانه مبتلا است یا علائم مشکوک به این اختلال در فرد دیده می‌شود شما عزیزان می‌توانید با مراجعه به سایت کلینیک پیروزی به صورت آنلاین از بهترین روانشناسان کودک و نوجوان مشاوره بگیرید.